โรงเรียนป้อมนาคราชสวาทยานนท์ เป็นโรงเรียนมัธยมศึกษา ประเภทสหศึกษาขนาดใหญ่ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 6 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ ตั้งอยู่ที่ 168 หมู่ 3 ตำบลปากคลองบางปลากด อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ รหัสไปรษณีย์ 10290 โรงเรียนป้อมนาคราชสวาทนานนท์ ตั้งขึ้นเมื่อ วันที่ 12 เดือนกุมภาพันธ์ ปี 2522 โดยมีนายสันติ คงทน เป็นผู้บริหารโรงเรียนคนแรก โรงเรียนได้รับอนุมัติจากกรมสามัญศึกษาให้เปิดรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 จำนวน 2 ห้องเรียน แต่เนื่องจากมีผู้เรียนที่มีความประสงค์จะเรียนต่อชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มากกว่า 2 ห้องเรียน จึงต้อง ขออนุมัติรับผู้เรียนเพิ่มอีก 1 ห้องเรียน รวม 3 ห้องเรียน รวมผู้เรียนในปีแรกทั้งสิ้น 138 คน ครู- อาจารย์จำนวน 6 คน ปี พ.ศ. 2524
โรงเรียนป้อมนาคราชสวาทนานนท์ มีพื้นที่ทั้งหมด 29 ไร่ 83 ตารางวา โดยคณะกรรมการสภาตำบลเป็นผู้เริ่มขอให้ตั้งโรงเรียนมัธยมศึกษาประจำตำบลขึ้น โดยได้ประสานงานการริเริ่มไปยังหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ สำนักงานศึกษาธิการอำเภอเมืองสมุทรปราการ (ขณะนั้นพื้นที่อำเภอพระสมุทรเจดีย์ยังไม่แยกตัวจากอำเภอเมืองสมุทรปราการ) โดยนายมนัส เหลียงชัยกุล เป็นศึกษาธิการอำเภอ นายสงัด บุญโนทก เป็นศึกษาธิการจังหวัดสมุทรปราการ เพื่อประสานไปยังกรมสามัญศึกษา(ตามหนังสือจังหวัดสมุทรปราการที่ สป 23/17822 ลงวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ.2521 เรื่อง ขอจัดตั้งโรงเรียนมัธยมศึกษาประจำตำบล)นอกจากนั้นยังได้ประสานงานไปยังกองทัพเรือเพื่อขอใช้บริเวณป้อมนาคราชและป้อมทับสมุทร จำนวน 35 ไร่ (ตามหนังสือจังหวัดสมุทรปราการ ที่ สป 23/12221 ลงวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ.2521 เรื่อง ขอใช้ที่ราชพัสดุจัดตั้งโรงเรียนมัธยมศึกษา) และจังหวัดทำหนังสือแจ้งให้ทราบว่าราชพัสดุจังหวัดได้อนุญาตให้ใช้บริเวณดังกล่าวในส่วนของที่ราชพัสดุแปลงหมายเลขทะเบียน 2966 จำนวนเนื้อที่ประมาณ 21 ไร่ 3 งาน 76 ตารางวา (ตามหนังสือจังหวัดสมุทรปราการ ที่ สป 29/15204 ลงวันที่ 12 กันยายน พ.ศ.2522 เรื่อง อนุญาตให้ใช้ที่ราชพัสดุบริเวณป้อมนาคราช) ซึ่งเป็นส่วนของกองทัพเรือกำหนดปรับปรุงเป็นสนามกรีฑา ตามโครงการจัดหาบ้านพักข้าราชการกองทัพเรือ จากการสนับสนุนของ ฯพณฯ พลเรือเอกสงัด ชลออยู่ อดีตผู้บัญชาการทหารสูงสุด และ ฯพณฯ พลเรือเอกกวี สิงหะ ผู้บัญชาการทหารเรือ ในขณะนั้นจึงได้อนุญาตให้ใช้บริเวณดังกล่าวเป็นที่ก่อตั้งโรงเรียนได้โดยเงื่อนไขว่าหากมิได้ใช้ประโยชน์ในที่ดินดังกล่าวแล้ว ขอคืนให้กองทัพเรือในโอกาสแรก(ตามหนังสือกองทัพเรือ กห 0351/12820 ลงวันที่ 27 ตุลาคม พ.ศ.2521 เรื่อง ขอใช้ที่ดินราชพัสดุ เพื่อจัดตั้งโรงเรียนมัธยมศึกษา)
เมื่อโรงเรียนมีความพร้อมแล้ว ดังนั้นกระทรวงศึกษาธิการจึงได้ประกาศตั้งโรงเรียนมัธยมศึกษาขึ้นใหม่รวม 35 โรงเรียน โดยให้โรงเรียนป้อมนาคราชวิทยาคม เป็นรายชื่ออันดับที่ 24 ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการเรื่อง ตั้งโรงเรียนรัฐบาล ประกาศ ณ วันที่ 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2522 ลงนามโดยนายแพทย์บุญสม มาติน รัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการ ในขณะนั้น ในปีการศึกษา 2522 นี้ โรงเรียนได้รับอนุมัติจากกรมสามัญศึกษาให้เปิดรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 จำนวน 2 ห้องเรียน แต่เนื่องจากมีผู้เรียนที่มีความประสงค์จะเรียนต่อชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 มากกว่า 2 ห้องเรียน จึงต้องขออนุมัติรับผู้เรียนเพิ่มอีก 1 ห้องเรียน รวม 3 ห้องเรียน รวมผู้เรียนในปีแรกทั้งสิ้น 138 คน ครู-อาจารย์ จำนวน 6 คน คือ นายสันติ คงทน ตำแหน่ง ครูใหญ่โรงเรียน,นางสาวอำนวย กาญจนปาน อาจารย์ 1 ระดับ 3 วิชาเอกวิทยาศาสตร์,นางเสาวนีย์ วิจิตรวรรณา ครู 2 ระดับ 2 วิชาเอกภาษาอังกฤษ,นายสุรศักดิ์ เสาวภาคย์กุล ครู 2 ระดับ 2 วิชาเอกสังคมศึกษา,นางสาววันเพ็ญ ทองสลวย อาจารย์ 1 ระดับ 3 โรงเรียนสาขลาสุทธีราอุปถัมภ์ ช่วยปฏิบัติการโรงเรียนป้อมนาคราชวิทยาคม วิชาเอกคณิตศาสตร์,นางสาวศันสนีย์ ตรีนก ครู 2 ระดับ 2 วิชาเอกคหกรรม และนักการภารโรง จำนวน 1 คน คือ นายฉันท์ รุ่งแจ้ง
เนื่องจากในปีการศึกษาแรกที่ครูยังไม่ครบวิชาเอก โรงเรียนจึงจำเป็นต้องจ้างครูด้วยเงินบำรุงการศึกษา อีก 2 คน เพื่อสอนวิชาพลศึกษา และดนตรีศึกษา ในขณะเดียวกันก็ไม่ได้รับการจัดสรรงบประมาณเพื่อสร้างอาคารเรียนแต่ประการใด โรงเรียนจึงได้รับความอนุเคราะห์จากท่านพระครูไพศาลสมุทรคุณ อดีตเจ้าอาวาสวัดพระสมุทรเจดีย์ ใช้วัดพระสมุทรเจดีย์เป็นที่เรียนชั่วคราว เหตุนี้ โรงเรียนจึงต้องมีวันหยุดประจำสัปดาห์ในวันพระและวันอาทิตย์ นอกจากนั้น กำนันชัยยุทธ แตงหนู ยังเป็นผู้จัดหาอุปกรณ์โต๊ะแลคเชอร์ จำนวน 138 ชุด โต๊ะเก้าอี้ครู จำนวน 3 ชุด ตู้เหล็กเก็บเอกสาร จำนวน 2 บาน และตู้ 4 ลิ้นชัก อย่างละ 1 ใบ
ในปีการศึกษา 2522 นี้ ทางกรมสามัญศึกษาได้มีหนังสือทักท้วงการให้ที่ดินไม่ครบ 34 ไร่ 1 งาน ของราชพัสดุจังหวัดและกองทัพเรือ ซึ่งทำให้การขยายตัวต่อไปมีปัญหา (ตามหนังสือกรมสามัญศึกษา ที่ ศธ 0807/31635 ลงวันที่ 12 กันยายน พ.ศ.2522 เรื่อง ขอใช้ที่ราชพัสดุจัดตั้งโรงเรียนป้อมนาคราชวิทยาคม)
ในปีการศึกษา 2523 โรงเรียนมีผู้เรียนทั้งหมด 8 ห้องเรียน รวม 370 คน ครู-อาจารย์เพิ่มเป็น 9 คน นักการภารโรง จำนวน 2 คน
ในภาคเรียนที่ 1 ยังคงอาศัยศาลาวัดพระสมุทรเจดีย์เป็นสถานที่เรียนทั้งหมดจนกระทั่งภาคเรียนที่ 2 โรงเรียนจึงได้แบ่งผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 จำนวน 4 ห้องเรียนมาเรียนในที่ดินของโรงเรียนป้อมนาคราชวิทยาคม เรื่องจากกรมสามัญศึกษาได้จัดสรรงบประมาณเป็นค่าก่อสร้างอาคารเรียนชั่วคราวขนาด 3 ห้องเรียนใช้ใต้ถุนบ้านพักครูเป็นที่เรียนอีก 1 ห้องเรียน ส่วนผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่เหลืออีก 1 ห้องเรียน และชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 อีก 3 ห้องเรียน ยังคงเรียนที่ศาลาการเปรียญวัดพระสมุทรเจดีย์จนสิ้นปีการศึกษาในปีการศึกษา 2523 ได้รับการแจ้งจากท่านกำนันชัยยุทธ แตงหนู ว่า “บ้านสวาทยานนท์” ซึ่งประกอบด้วย
1. นายวิชัย – นางสุนันท์ สวาทยานนท์
2. นายบุญยง – นางทัศนีย์ สวาทยานนท์
3. นายบุญชัย – นางอำภา สวาทยานนท์
4. นายวิเชียร – นางศรีลำปาง สวาทยานนท์
5. นายประทีป – นางอัฐมา สวาทยานนท์
มีความประสงค์บริจาคอาคารเรียนถาวร จำนวน 3 ชั้น 15 ห้องเรียน ให้แก่โรงเรียน จำนวน 1 หลัง โดยนายสันติ คงทน ครูใหญ่โรงเรียนฯ และกำนันชัยยุทธ แตงหนู จึงได้ติดต่อประสานงานกับบ้านสวาทยานนท์ จนกระทั่งวันจันทร์ที่ 29 กันยายน พ.ศ.2523 จึงได้วางศิลาฤกษ์อาคารเรียนหลังแรกของโรงเรียน โดยมีนายกริช เกตุแก้ว ผู้ว่าราชการจังหวัดสมุทรปราการ เป็นประธานในพิธีวางศิลาฤกษ์และปีเดียวกันนี้เอง นายอุดม ตระกูลไพศาล ได้มอบที่ดินให้กับโรงเรียนป้อมนาคราชวิทยาคม จำนวน 4 ตารางวา ระหว่างหลักเขตที่
ม.9140,ด.1790,ด.1306 เพื่อใช้ทำประตูเข้าออกโรงเรียนด้านติดกับถนนพระสมุทรเจดีย์ ตามโฉนดที่ดินเลขที่ 50297 เล่มที่ 503 หน้า 97 เลขที่ดิน 1176 หน้าสำรวจ 2105 หนังสือสัญญาให้ที่ดินทำเมื่อวันที่ 12 กันยายน พ.ศ.2523 ในปีงบประมาณ 2523 (ตุลาคม พ.ศ.2522) วันที่ 21 เดือน เมษายน พ.ศ. 2524 ที่ประชุมของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้มีมติให้เปลี่ยนชื่อโรงเรียนจาก “โรงเรียนป้อมนาคราชวิทยาคม” เป็น “โรงเรียนป้อมนาคราชสวาทยานนท์” อักษรย่อ “ป.ว.” จนถึงปัจจุบัน
โรงเรียนป้อมนาคราชสวาทยานนท์ ตั้งอยู่เลขที่ 168 ถนนสุขสวัสดิ์ อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ รหัสไปรษณีย์ 10290 โทรศัพท์ 02-425-0550 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 6 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ เปิดสอนในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ถึงระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 มีพื้นที่ 29 ไร่ 83 ตารางวา เขตพื้นที่บริการ 4 ตำบล ได้แก่ ตำบลในคลอง บางปลากด ตำบลปากคลองบางปลากด ตำบลแหลมฟ้าผ่า และตำบลบางจาก
